SON DƏQİQƏ! Paşinyan Qarabağın Azərbaycanın tərkib hissəsi olduğunu qəbul etdi, ANCAQ… – Kamal ALİYEV
Beləliklə, erməni baş nazirin qənaəti ondan ibarətdir ki, münaqişədən sülh dövrünə keçməyin vaxtı gəlib.
Əlbəttə, mən bu mövzuda Paşinyanın nə qədər “səmimi”, “iradəli” olduğunu təhlil etməkdən uzağam.
Eyni zamanda, o qədər də sadəlövh deyiləm ki, Azərbaycanla sülh müqaviləsinin imzalanmasının tamamilə Paşinyandan asılı olduğuna inanım. Ancaq Paşinyanın Ermənistan hökumətinin baş naziri olduğunu və ciddi olmaq kimi bir lüksünün olduğunu da anlayıram.
Mayın 14-də Brüsseldə Avropa İttifaqı Şurasının prezidenti Şarl Mişelin təşəbbüsü ilə İlham Əliyev – Paşinyan görüşündən sonra məlum idi ki, İrəvan Azərbaycanın 86,6 min kvadrat kilometr ərazisini, Azərbaycan da qarşılıqlı olaraq Ermənistanın 29,8 min kvadrat kilometr ərazisini tanımağa razı olub. Hətta bir az da geriyə getsək görərik ki, ötən ilin oktyabrın 6-da Praqada Avropa Siyasi Birliyi marjında keçirilən görüşdə də hər iki ölkə BMT Nizamnaməsi və Almatı Deklarasiyasına görə bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyıb.
Paşinyan onu da deyib ki, Azərbaycanın 86,6 min kvadrat kilometr ərazisinə Qazaxın 7 kəndi və Naxçıvanın Kərki kəndi də daxildir.
Beləliklə, Nikol Paşinyanın bu gün də vurğuladığı kimi, iyunun 1-də Kişinyovda keçiriləcək görüşdə sülh müqaviləsi, mayın 25-də Moskvada baş tutacaq görüşdə də kommunikasiya xəttlərinin açılması istiqamətində müqavilələr imzalana bilər. Yəni, Paşinyanın həm bu ay, həm də gələn ayın əvvəlində münaqişənin həllini nəzərdə tutan müqavilələrin imzalanacağını istisna etmir.
Buna rəgmən, Paşinyanın ziqzaqlı siyasi kursa, konyukturaya uyğun manevr etmə qabiliyyətini də unutmamalıyıq. Erməni baş nazirə görə, əgər KTMT bacarıqsız olmağa davam edərsə, ölkəsi bu təşkilatı tərk edə bilər. Bu, olduqca maraqlı bəyanatdır. Ona görə ki, indiyəcən İrəvanın KTMT-yə qarşı demarşlarını biz daha çox Ermənistan Təhlükəsizlik Şurasının katibi Armen Qriqoryan və parlamentin spikeri Alen Simonyanın dilindən eşidirdik. Bu dəfə isə Nikol Paşinyan KTMT-ni özü hədəfə aldı.
Onu da nəzərə alaq ki, mayın 25-də Moskvada Avrasiya İqtisadi İttifaqı (Aİİ) liderlərinin görüşü keçiriləcək.Moskvadakı görüşdə Putin həm ayrı-ayrılıqda, həm də Azərbaycan prezidenti və Ermənistanın baş naziri ilə üçtərəfli görüşü nəzərdə tutulub.
Paşinyanın bu gün həm Qarabağı Azərbaycanın tərkib hissəsi kimi tanıması, həm də KTMT ilə bağlı dedikləri Moskva sammitində masanın üzərində olacaq.
Şübhəsiz ki, Kreml Paşinyanın açıqlamalarından məmnun deyil. Moskvanın dərdi Qarabağ münaqişəsinin həll olunmamasıdır. Əgər Paşinyanın dediyi kimi, Qarabağdakı ermənilərin “status” və “hüquqları” Azərbaycan tərəfindən qorunacaqsa, o zaman bölgədə rus sülhməramlılarına ehtiyac qalmır. Bu, o deməkdir ki, Rusiya 2025-ci ildə Qarabağı tərk etməlidir.
Bununla yanaşı, Paşinyan israrla Bakı və Qarabağdakı tanınmamış adminstrasiya arasında danışıqlar formatını vurğulayır. Erməni baş nazir deyir ki, “beynəlxalq mexaniz”in nəzarəti altında Vakı-Xankəndi danışıqları keçirilməlidir. Şübhəsuz ki, Azərbaycan tərəfi bunu qəbul etməyəcək. Təbii ki, Paşinyan da bu faktı bilir. Üstəlik, Rusiyanın Xankəndidəki emisarı Ruben Vardanyan Kəlbəcərdən video çəkib Paşinyanı hədələyir, sətiraltı Azərbaycana hədə-qorxu gəlir. Göründüyü kimi, həm Paşinyan qeyri-müəyyən, ikibaşlı açıqlamalar verir, digər tərəfdən də Moskvanın Qarabağdakı adamı Vardanyanla Rusiyasız sülhün mümkünsüzlüyünə eyham vurur.
Eyni zamanda, Paşinyan hökuməti silahlanmanı davam etdirir. O, bu gün deyib ki, əvvəllər Ermənistan başqa ölkələrdən silah-sürsat tədarük edə bilmirdi. Çünki Ermənistan KTMT-nin üzvüdür, ancaq bu təşkilatdan çıxmaq hələ də İrəvanın gündəmindədir.
Kamal ALİYEV,
Sülh Araşdırmaları İnstitunun rəhbəri, politoloq
